Kỹ thuật chăm sóc và nuôi ong lấy mật

Với thời điểm hiện tại, ong nội (Apis cerana) đã được nuôi từ lâu với nhiều hình thức như : nuôi ong trong hốc cây, nuôi trong thùng, hốc đá tự nhiên. Bên cạnh đó, mọi phương thức nuôi ong đều mang năng suất thấp và tình thô sơ. Và thời điểm hiện tại, việc áp dụng kỹ thuật nuôi trong thùng cải tiến có khung cầu di động đưa năng suất mật tăng gấp 5 – 10 lần so vơi trước. Và muốn nuôi ong lấy mật thành công và thu được nhiều sản phẩm, cần phải nắm vững, kết hợp nhiều yếu tố như kỹ thuật tạo chúa chất lượng cao, kỹ thuật nuôi và xử lý đàn ong, các bước đi hoa đúng cách. Cùng nhau tìm hiểu bạn nhé!

1. Về mặt sinh họcLoại ong mật: sống thành đàn, trong đàn gồm có Ong chúa, Ong thợ và Ong đực.

Loại ong chúa: Bên cạnh đó, thì mỗi đàn ong chỉ có một con ong chúa là đứng đầu. Theo thống kê ong chúa của giống ong nội đẻ trung bình 400 – 600 trứng/24 giờ. Bên cạnh đó, ong chúa có hình dạng lớn nhất trong đàn: dáng cân đối, bụng thon dài, mịn, bò nhanh nhẹn, chúa mới đẻ có lớp lông tơ nhiều. Ngoài ra, ong chúa có khả năng sinh sản để duy trì bầy đàn và điều tiết của hoạt động của đàn ong của nó.

Loại ong đực: Ong đực thường có màu đen, nhiệm vụ duy nhất là giao phối với ong chúa, tạo tiền đề cho ong chúa sinh sản. Bên cạnh đó, ong đực có tuổi thọ nằm trong khoảng 50 – 60 ngày. Sau khi tiến hành giao phối, ong đực bị chết mất. Trong trường hợp thiếu ăn chúng sẽ bị ong thợ đuổi ra ngoài và bị chết đói trong quá trình bị đuổi.

Loại ong thợ: Với số lượng đông nhất trong đàn, có bộ phận sinh sản phát triển không đầy đủ nên sẽ không được chọn giao phối với ong chúa. Ngoài ra, ong thợ có cấu tạo cơ thể thích hợp với việc nuôi ấu trùng, phấn hoa và thu mật…Bên cạnh đó, 5 – 8 tuần là tuổi thọ của ong thợ. Với việc phải nuôi nhiều ấu trùng, lấy mật nhiều thì tuổi thọ giảm vì làm việc quá nhiều. Ngoài ra, một số ong thợ làm nhiệm vụ trinh sát, bay đi tìm nguồn mật, phấn hoa và thông báo cho các ong thu hoạch biết đến hút mật chuyển cho ong tiếp nhận để đem về tổ. Và sau khi ong tiếp nhận tiết thêm men vào mật, quạt gió và chuyển dần mật từ các lỗ tổ ở phía dưới lên trên của bánh tổ ong.

 2. Lựa chọn điểm đặt ong

a. Chọn địa điểm nuôi ong lấy mật:

b. Cách đặt thùng đàn ong hiệu quả:

Thực hiện việc đặt thùng ong nên kê cao 25 – 30cm so với mặt đất, thùng nọ cách thùng kia ít nhất là 1m, cửa ra vào đặt các hướng khác nhau, chẳng hạn dưới hiên nhà, cạnh gốc cây… Ngoài ra, bạn không nên đặt trên sân gạch, nơi quá ẩm ướt nền xi măng hoặc gần chuồng gia súc.

3. Chia đàn tự nhiên nhất

Bạn nên tách bộ phận ong thợ cùng với ong chúa ra, để chúng bay đi để thành lập một tổ ong khác, mới hơn. Với việc chia đàn ong tự nhiên thường làm giảm năng suất lấy mật của chúng.

a. Khi nào đàn ong chia đàn tự nhiên:

b. Hiện tượng của đàn ong trước khi chia đàn tự nhiên:

Với việc nuôi ong lấy mật, điều đầu tiên trước khi chia đàn vài tuần, ong xây nhiều lỗ tổ ong đực và xây từ 3 – 10 mũ chúa bánh tổ ở bên dưới hoặc hai góc.

Ngoài ra, khi mũ chúa già thì ong chia đàn nhưng có khi mới có nền chúa hoặc ong chúa mới đẻ vào đã chia đàn hiệu quả nhất.

Thời gian tốt nhất để ong chia đàn từ 8 – 11 giờ sáng và 14 – 16 giờ chiều vào những ngày thời tiết đẹp. Quá trình chia đàn, ong chúa cũ cùng với quá nửa số ong thợ và một số ong đực ăn no mật rồi bay ra khỏi tổ, sau đó tụ lại ở hiên nhà, cành cây gần đó và quên tổ cũ, khi bắt đàn ong trở lại, nên cho ong vào thùng khác và đặt bất cứ nơi nào với điều kiện phù hợp cho ong phát triển.

Với việc chia đàn tự nhiên, ong không ồn ào và náo động như khi bốc bay như trước.

c. Thời gian chia đàn tự nhiên:

d. Xử lý ong chia đàn tự nhiên:

Nếu ở trường hợp đàn ong ít quân : Thì bạn có thể chia đàn bằng cách thay ong chúa cũ bằng ong chúa mới vào lúc nguồn hoa phong phú, cho thêm tầng chân, quay mật hoặc chuyển cầu mật cho đàn khác, nới rộng khoảng cách cầu và bỏ vật chống rét ra ngoài, vặt các mũ chúa và cắt bỏ lỗ tổ ong đực là những điều bạn có thể áp dụng để khắc phục.

Còn với trường hợp đàn ong mạnh thì chủ động chia đàn : cần cho ăn đủ, chọn những mũ chúa thẳng dài ở vị trí trống như ở 2 góc và dưới bánh tổ để sử dụng sau khi ong chia đàn mới được thuận lợi hơn.

Bên cạnh đó, đàn ong chia đàn tự nhiên thường ăn no mật và phần đông ong thợ trẻ đang độ tuổi tiết sáp, xây tầng nhanh, nên ngay sau khi ổn định có thể cho đàn ong đó xây tầng chân là hiệu quả nhất. Ngoài ra, đàn ong gốc chỉ giữ lại 1 mũ ong chúa tốt nhất để thay chúa còn lại cắt bỏ tất cả các mũ chúa của tổ

Có thể bạn quan tâm: https://khutrungxanh.com/cong-ty-kiem-soat-con-trung-dich-vu-diet-con-trung-hieu-qua-uy-tin/

4. Ong bốc bay là gì?

a. Nguyên nhân và biểu hiện ong bốc bay trong quá nuôi ong lấy mật:

Nguyên nhân tác động: ong rừng, kiến hoặc dịch hại khác quấy phá, trời nắng, nóng, khô hanh, bị chấn động mạnh sau khi di chuyền, thùng ong bị đổ,…

Nguyên nhân sâu xa: do đàn ong thiếu thức ăn, ong chúa ngừng đẻ không có cầu con, nên việc cung cấp không được đầy đủ. Ngoài ra, nguyên nhân cũng có thể là khi đàn ong bị bệnh và bị sâu phá bánh tổ. Cũng có thể do chuyển nơi ở theo mùa vì ong còn mang tính dã sinh trong máu.

Khởi điểm cho quá trình bốc bay, ong chúa giảm đẻ sau đó ngừng hẳn, đàn ong đi làm uể oải thiếu sức sống. Và tiếp theo đó đàn ong bốc bay cả đàn đàn ong ồn ào, náo động, chúng ăn no mật và ùn ùn kéo ra khỏi tổ của chúng.

b. Biện pháp hạn chế ong bốc bay:

4. Phương pháp nhập đàn ong, cầu ong: Nhập ong thợ từ đàn này sang đàn khác nhằm :

a. Các nguyên tắc nhập đàn ong, cầu ong:

b. Các cách nhập ong:

 5. Phương pháp chia đàn hiệu quả

 a. Chia đàn song song:

Tiến hành chia 2 đàn cách đều vị trí đàn cũ 0,2 – 0,3m. Ngoài ra, đàn ong vào nhiều hơn thì nhích xa vị trí cũ, đàn nào vào ít thì nhích gần lại nhau hơn. Tiếp theo đó, tiến hành tách 2 đàn ra xa nhau, quay cửa tổ ra 2 hướng khác nhau.

Với cách chia này có ưu điểm là 2 đàn được chia đều, phát triển nhanh, tiện kiểm tra, chăm sóc, không phải mang ong đi,…

 b. Chia dời chỗ đúng cách:

Để nuôi ong lấy mật hiệu quả, bạn nên mang thùng mới đến gần đàn cơ bản, tách ra 2 – 3 cầu, chèn lại, rồi chuyển đi cách đó 1km, thường thì mang ong chúa đã đẻ đi địa điểm mới. Vì vậy nên tiến hành trước vụ mật trong thời gian tầm 6 tuần.

c. Tách cầu ghép thành đàn mới :

Cần lấy từ các đàn mạnh, mỗi đàn một cầu nhộng và quân để tách ra hình thành đàn mới. Khi sắp tới vụ mật, có một số đàn ong mạnh muốn chia đàn tự nhiên, nếu không chia ong sẽ tự chia đàn hoặc đi làm kém. Ngày đầu chỉ nên lấy 1 cầu, ngày sau lấy 1 cầu của đàn khác và hôm sau lấy thêm 1 cầu của đàn thứ 3. Nếu ong chúa đẻ, đàn ghép sẽ phát triển nhanh. Vừa chống chia đàn, vừa tăng sản lượng mật, tăng được số lượng đàn.

 6. Phương pháp chống nóng, chống rét cho ong mật